DI ALAM DUNIA SAINS DAN TEKNOLOGI: KEMAHIRAN PROSES SAINS

KEMAHIRAN PROSES SAINS TAHUN 3

LATAR BELAKANG

Matlamat kurikulum Sains sekolah rendah adalah untuk melengkapkan murid dengan ilmu pengetahuan sains, kemahiran saintifik serta sikap saintifik dan nilai murni. Penerapan ketiga-tiga komponen ini tidak dijalankan secara berasingan tetapi ianya haruslah dijalankan secara beriringan. Kurikulum Sains KSSR memberi penekanan kepada penguasaan kemahiran saintifik iaitu kemahiran proses sains dan kemahiran manipulatif. Pengoperasian kemahiran proses sains dalam pengajaran dan pembelajaran (p&p) merupakan satu pendekatan pedagogi dalam menimbulkan minat dan keseronokan murid untuk terlibat secara aktif dalam proses p&p. Penekanan terhadap penguasaan kemahiran proses sains menuntut suatu perubahan dalam amalan p&p iaitu dari pendekatan yang berorientasikan“memberitahu” kepada pendekatan berorientasikan proses. Perubahan ini membolehkan murid itu sendiri mendapatkan pengetahuan melalui proses yang mereka lalui. Cabaran utama yang perlu ditangani oleh guru dalam merealisasikan hasrat ini adalah kefahaman dan keupayaan guru itu sendiri untuk menyampai dan mengintegrasikan kemahiran proses sains dalam p&p secara berkesan. Berdasarkan kajian, didapati tahap pelaksanaan proses sains oleh guru berada pada tahap rendah. Ramai guru sains kurang bersedia menerapkan kemahiran proses sains ini semasa p&p. Pihak KPM berpendapat sekiranya kemahiran ini tidak ditulis secara tersurat dalam standard pembelajaran, maka masalah ini akan berterusan. Keadaan sedemikian boleh mewujudkan satu jurang di

antara hasrat kurikulum dengan pelaksanaan p&p di bilik darjah. Dokumen standard kurikulum sains (DSK) mengandungi Tema Pengenalan kepada Sains yang memberi penekanan kepada murid untuk menguasai setiap kemahiran proses sains secara eksplisit. Oleh kerana setiap kemahiran proses sains ini dijadikan standard pembelajaran maka ianya mesti dikuasai oleh setiap murid. Modul Kemahiran Proses Sains merupakan satu usaha Bahagian Pembangunan Kurikulum untuk membantu guru sains dalam merealisasikan hasrat yang tersurat dalam DSK sains. Modul ini juga memberi penjelasan tentang kemahiran proses sains untuk dijadikan panduan dalam merangka dan melaksanakan p&p sains yang berorientasikan penguasaan kemahiran proses sains. Modul Kemahiran Proses Sains bagi Tahun 3 ini merangkumi semua kemahiran proses sains seperti yang tersurat di dalam Dokumen Standard Kurikulum Sains Tahun 3 iaitu memerhati, mengelas, mengukur dan menggunakan nombor, membuat inferens, meramal dan berkomunikasi.

MATLAMAT

Modul ini digubal dengan tujuan untuk membantu guru dalam menerapkan

kemahiran proses sains dengan lebih berkesan supaya murid boleh menguasainya.

OBJEKTIF

Selepas menggunakan modul ini, guru dapat:

· Memahami pengertian setiap kemahiran proses sains.

· Mengetahui ciri-ciri bagi setiap kemahiran proses sains

· Merangka strategi p&p yang berorientasikan penguasaan kemahiran proses sains dengan yakin supaya murid sedar kemahiran yang sedang dikuasai.

Selepas menjalankan aktiviti yang terdapat dalam modul ini, murid dapat:

Menguasai kemahiran proses sains.

Menyedari proses yang berlaku semasa mereka menjalankan kemahiran proses sains.

Membuat penilaian kendiri tentang pemahaman mereka terhadap kemahiran proses sains yang mereka jalankan.

Mengaplikasi pengetahuan kemahiran proses sains dalam situasi baru.

KANDUNGAN

Modul ini telah dibangunkan mengikut setiap kemahiran proses sains. Dalam setiap kemahiran proses sains, penulisan modul ini disusun mengikut format berikut:

· Petunjuk

ü Dalam bahagian ini, dinyatakan ciri-ciri yang menentukan kemahiran proses itu dialami dan dicapai oleh murid. Ia juga menjadi panduan kepada guru untuk melihat sama ada mereka menjalankan kemahiran yang dihasratkan dengan betul.

· Pelaksanaan

ü Dalam bahagian ini, disediakan contoh rancangan pengajaran yang terperinci sebagai panduan untuk guru melaksanakan p&p bagi mencapai sesuatu kemahiran proses sains. Ini membantu guru menyediakan rancangan pengajaran harian mereka. Ia juga sebagai panduan untuk guru merangka strategi p&p lain yang berorientasikan penguasaan kemahiran proses sains.

· Lembaran

ü Dalam bahagian ini, Lembaran Penyiasatan dan Lembaran Kerja disediakan. Lembaran Penyiasatan digunakan oleh murid semasa menjalankan eksperimen atau aktiviti. Lembaran Kerja disediakan untuk murid memantapkan dan menguji kefahaman mereka terhadap kemahiran proses sains yang diterapkan. Kedua-dua jenis lembaran ini boleh digunakan sebagai instrumen untuk menjalankan pentaksiran berasaskan sekolah kerana ianya dibina berdasarkan standard pembelajaran yang terdapat di dalam dokumen standard kurikulum.

· Penilaian Kendiri

ü Dalam bahagian ini, satu pernyataan dikemukakan bagi membuat rumusan tentang apa yang telah murid pelajari. Ia juga merupakan refleksi kepada murid tentang pembelajaran mereka pada hari itu.

ü Di akhir aktiviti yang dijalankan, murid sedar kemahiran proses sains yang mereka jalankan dan boleh membuat penilaian kendiri tentang pembelajaran mereka pada hari itu.

· Penilaian Kerja Amali

ü Dalam bahagian ini, disediakan konstruk penilaian PEKA untuk tujuan penilaian PEKA secara serentak selepas satu-satu kemahiran proses sains itu diajar. Ini dapat membantu guru dalam menjalankan PEKA.

KEMAHIRAN PROSES SAINS


	MEMERHATI

Menggunakan deria penglihatan, pendengaran, sentuhan, rasa atau bau untuk mengumpulkan maklumat tentang objek dan fenomena.


	PETUNJUK

Menggunakan pelbagai deria dengan berkesan.

Kenal pasti ciri umum sekumpulan item.

Mengenal ciri yang ganjil atau yang mempunyai kelainan.

Memperihalkan perbezaan dan persamaan yang dikesan.

Memperihal perubahan yang berlaku.

Mengenal pasti pola atau tertiban fenomena yang berlaku.

Menggunakan alat bagi membantu deria untuk membuat kajian terperinci.

PELAKSANAAN

Tajuk :Siput Yang Cantik

Bahan Bantu belajar : Beberapa ekor siput babi, kotak tisu

Langkah-langkah :

1. Guru meletakkan seekor siput babi di dalam kotak tisu.

2. Guru meminta murid menyentuh, menghidu dan mendengar objek

di dalam kotak tisu.

3. Murid diminta memerihalkan ciri objek dalam kotak tisu.

(contoh jawapan : keras, lembut, licin, tiada bau, busuk, hanyir, tiada bunyi)

Guru bertanya soalan:

Apakah nama haiwan ini ? (siput)

4. Guru mempamerkan objek dalam kotak tisu.

5. Setiap kumpulan murid diberi seekor siput babi.

6. Murid dikehendaki menggunakan deria penglihatan dan sentuhan

bagi menyatakan ciri siput. Guru bertanya soalan.

ü Cuba anda perhatikan siput ini dan nyatakan ciri-cirinya.

ü Sekarang cuba sentuh cengkerang, bahagian badan dan kepala siput babi, apakah yang dapat kamu rasakan?

ü Cuba kamu perhatikan, apakah tindakbalas siput apabila disentuh?

7. Guru meminta murid membuat perbincangan dan merekodkan hasil

pemerhatian mereka dalam lembaran kerja yang disediakan.

Guru memberi arahan:

ü Bincang dalam kumpulan untuk mengenal pasti ciri-ciri siput babi.

ü Hasil perbincangan tandakan ( / ) yang terdapat dalam Lembaran Kerja 1 dan Lembaran Kerja 2 yang disediakan.

8. Guru membimbing murid membuat rumusan tentang deria yang

digunakan sepanjang proses pemerhatian dilakukan.

Guru bertanya soalan:

ü Apakah deria yang kamu gunakan sepanjang proses pemerhatian

dilakukan.


	Lembaran Kerja 1 (k2, k3)

Tajuk : Siput Yang Cantik

Arahan : Tandakan ( / ) pada ruangan berkenaan ciri – ciri luaran bagi siput babi.

Bil	Ciri Siput Babi	Ya	Tidak
1	Mempunyai kaki
2	Berbau busuk
3	Mempunyai sesungut
4	Mempunyai mata
5	Mempunyai mata
6	Cengkerang yang licin
7	Mempunyai cangkerang
8	Mengeluarkan bunyi apabila disentuh